Заңды тұлғаларды оңайлатылған тәртіппен тарату туралы мақала

Заңды тұлғаларды оңайлатылған тәртіппен тарату туралы мақала

Заңды тұлғаны тарату – бұл оның қызметін толық тоқтату, құқықтары мен міндеттемелерін жою және мемлекеттік тіркеуден шығару рәсімі. Қазақстан заңнамасы заңды тұлғаларды таратуда бірнеше тәртіпті қарастырады, олардың ең тиімділерінің бірі – оңайлатылған тәртіппен тарату. Бұл рәсім негізінен қызметін тоқтатқан, қаржылық-шаруашылық операциялары жоқ немесе тәуекел деңгейі төмен ұйымдарға арналған.

 

1. Оңайлатылған тарату ұғымы

 

Оңайлатылған (жеңілдетілген) тәртіппен тарату – бұл заңды тұлғаны жою барысында қалыпты таратуға қарағанда әлдеқайда қысқарған және жеңілдетілген рәсімдер жиынтығы. Бұл тәртіпте:

- мемлекеттік органдардың тексерулері азаяды;

- құжаттама көлемі қысқарады;

- салықтық аудит көп жағдайда жүргізілмейді;

- тарату мерзімі айтарлықтай қысқарады.

Оңайлатылған тәртіптің құқықтық негізі – Қазақстан Республикасының Салық кодексінің 59-бабы, сондай-ақ Азаматтық кодекстің таратуға қатысты жалпы нормалары.

 

2. Оңайлатылған тәртіппен таратуға қойылатын талаптар.

 

Заңды тұлға жеңілдетілген рәсімге тек белгілі шарттарға сай келгенде ғана өте алады. Негізгі талаптар:

· Салық және әлеуметтік төлемдер бойынша берешектің болмауы

· Ұйымның барлық салық есептіліктері тапсырылған, қарыздары толық өтелген болуы қажет.

· ҚҚС төлеуші ретінде тіркелмеуі.

· Қосылған құн салығы бойынша есепте тұрған заңды тұлғалар жеңілдетілген тәртіпке өтпейді.

· Арнайы салық режимдерін қолданбауы.

· Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері немесе өзге арнайы режимдердегі субъектілер бұл тәртіпке кірмейді.

· Салық органдары жоспарлы тексерулер тізіміне енгізілмеуі

· Тәуекел деңгейі төмен ұйымдар ғана пайдалана алады.

· Сот дауларының болмауы.

· Кредиторлармен, серіктестермен және мемлекеттік органдармен даулар болмауы тиіс.

· Қайта ұйымдастыру рәсімдерінен өтпеген болуы керек.

· Жақында бірігу, қосылу, бөлу сияқты реорганизация жасалған ұйымдар бұл тәртіпке кірмейді.

 

3. Жеңілдетілген тарату рәсімінің кезеңдері

1) Тарату туралы шешім қабылдау

Құрылтайшылар жалпы жиналыс өткізеді (немесе жеке құрылтайшы шешім шығарады), онда:

ұйымды тарату туралы шешім;

тарату комиссиясын тағайындау;

тарату тәртібі мен мерзімдері бекітіледі.

 

2) Мемлекеттік органдарға хабарлау

Тарату туралы шешім Әділет органдарына және салық органдарына электронды немесе қағаз форматында жіберіледі.

3) Кредиторларға хабарлау және хабарландыру жариялау

Тарату комиссиясы кредиторларға талап қоюға мүмкіндік беру үшін ресми хабарландыру жариялайды.

4) Салықтық құжаттарды тапсыру

Барлық декларациялар, есептер және міндеттемелер жабылады.

Салық органы камеральдық бақылау жүргізеді, бірақ толық тексеру міндетті емес.

5) Аралық және соңғы тарату балансы

Тарату комиссиясы мүлік, міндеттемелер және есеп айырысу туралы баланс жасайды. Құрылтайшылар бекітеді.

6) Мемлекеттік тіркеуден шығару

Барлық рәсімдер аяқталған соң, Әділет органдары заңды тұлғаны таратылғандар тізіліміне енгізеді.Осы сәттен бастап ұйымның құқықтық қабілеті толық тоқтатылады.

 

4. Оңайлатылған тәртіптің артықшылықтары

 

- Мерзімі қысқа – 1–3 ай ішінде аяқталуы мүмкін.

- Шығындары аз – аудит, бағалау, күрделі рәсімдер қажет емес.

- Құжаттар саны азаяды – стандартты таратуға қарағанда жеңіл.

- Бақылау жеңілдетілген – салық органы негізінен камеральдық тексерумен шектеледі.

 

5. Қорытынды

Заңды тұлғаларды оңайлатылған тәртіппен тарату – белсенді қызметі жоқ немесе қаржылық тәуекелі төмен кәсіпорындар үшін ең тиімді механизм. Бұл кәсіпкерлерге уақытты, қаражатты үнемдеуге мүмкіндік береді және тарату рәсімін формалды, бірақ жеңіл түрде аяқтауға жағдай жасайды.

 

Астана қаласы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасының Заңды тұлғаларды әкімшілендіру бөлімінің бас маманы Шынарбай Мұрат Бекжанұлы