Көлеңкелі экономикамен күрестегі жалпыға ортақ декларация

Дата письма 11.12.2018

Көлеңкелі экономикамен күрестегі жалпыға ортақ        декларация

 

Қазіргі уақытта «Жеке табыс салығы мен мүлік туралы декларация» Қазақстан Республикасының Парламенті депутаттарының, судьялардың және Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі және «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес тапсыруға жауапты тұлғалардың шектеулі санымен тапсырылады.

Ал 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпыға ортақ декларация енгізу жоспарланып отыр.

Жеке тұлғалардың табыстары мен мүліктерін жариялау салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының салық төлеушілерінің салық мәдениетін арттыру, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық пен көлеңкелі экономикаға қарсы күреске мемлекеттің рөлін күшейтуге көмектеседі.

 

Жалпыға ортақ декларацияны енгізген кезде сізден мәлімдеме беруіңіз қажет:

 

·     Қазақстан Республикасының кәмілетке толған азаматтары, оралмандар мен мекендеу қағазы бар адамдар;

·     кәмелетке толмағандар – егер оларда тіркелген мүлік немесе олардың табысын алған болса;

·     шетелдіктер - егер Қазақстанда меншік болса немесе қазақстандық көздерден салық салуға жататын (төлем көзінен емес) пайда болса.

 

 Болашақта активтер мен міндеттемелер бойынша кіріс туралы декларация жыл сайын табысы мен мүлкі туралы декларацияға, яғни алынған табысқа, сатып алынатын мүлікке беріледі. Сонымен қатар бір жыл ішінде жалақы, зейнетақы, стипендия алған және басқа табыстарға ие болмаған немесе мүлікті сатпаған адамдар қысқаша декларация тапсырады.

Активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны берген кезде, меншік құқығында орналасқан мүлік, соның ішінде пәтерлер, автокөліктер, банктердегі салымдар, ақшалай қаражаттар, басқа да мүліктер, сондай-ақ 2019 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша жеке тұлғаның міндеттемелері көрсетіледі. Егер жеке тұлға ипотекалық несие бойынша пәтер сатып алса, ол толығымен өтелмесе және пәтер кепілге берілсе, бұл мүлік декларациялауға жатпайды. Сол сияқты, жер учаскесi 49 жыл (жалға) уақытында алынған уақытша өтеулi жер пайдалану құқығына декларациялауға жатпайды.

Яғни декларация иелену құқығындағы мүлікті көрсетеді.

Кадастрлық немесе басқа сәйкестендіру нөмірі болмаған кезде жылжымайтын мүлік мекен-жайы жылжымайтын мүлікке көрсетіледі.

Ғимараттың (үйдің, гараждың, жазғы үйдің, коммерциялық ғимараттың және т.б.) жер учаскесіне қатысты ғимараттың бір бөлігі (пәтер, кеңсе, жабық тұрақта тұрақ және т.б.), ғимараттар, кеме (әуе кемелері, тікұшақ және т.б.), теңіз кемелері, ішкі су айдыны, өзен-теңіз кемелері, орналасқан жерінің немесе тіркеу портының мекен-жайын көрсете отырып, басқа жылжымайтын мүлікке тіркеу орны көрсетіледі.

Көптеген адамдар депозитке ақша салып, біраз уақыттан кейін ипотека арқылы пәтер сатып алады.

Бұл жағдайда Тұрғын үй құрылыс жинақ банкіндегі салым түріндегі инвестициялар Қазақстан Республикасының банк шоттарындағы ақша ретінде көрсетілуі тиіс, тиісінше активтер мен міндеттемелерді декларациялау кезінде Қазақстан Республикасының банк шоттарындағы ақшаның болуы туралы белгі көрсетілуі тиіс.

Қолма-қол ақшаның сомасы 500 еселік ең төменгі жалақы аспайтын мөлшерде жарияланады

Егер сіздің ақшаңыздың жалпы сомасы осы сомадан асып кетсе, онда асып тұрған қаражатты, банктік шотқа аударуыңыз керек және бұл қаражатты банктік шоттардағы ақшалар деп жариялауға немесе кез-келген активке айырбастауға және декларацияда көрсетуге тиіссіз.

Егер әр түрлі валюталарда ақша бар болса, мысалы, теңгеде және АҚШ долларында, декларацияда әртүрлі жолдарда көрсетіледі.

Сонымен қатар, валюта коды үш әріптен тұратын әріптік кодтауға сәйкес көрсетіледі, мысалы: KZT - Қазақстандық теңге, USD - АҚШ доллары және т.б.

Жалпы соманы айқындау және белгіленген лимитті сақтау мақсатында шетел валютасындағы қолма-қол ақша активтер мен міндеттемелерді декларациялау жылының алдындағы жылдың 31 желтоқсанында қолданыста болған Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми бағамы бойынша теңгеге аударылады.

Декларацияда көрсетілген дебиторлық берешек / шарт бойынша міндеттеме немесе талап ету пайда болуына негіз болатын келісімшарт немесе басқа құжат болған жағдайда ең төменгі жалақының 500 еселенген мөлшерінде дебиторлық берешек болып табылады. Егер банкте несие алса, бұл несие декларацияда көрсетілмейді, өйткені бұл ақпарат екінші деңгейдегі банктерімен мемлекеттік кіріс органдарына беріледі.

Жеке тұлғаның өтініші бойынша басқа да мүліктер мынадай талаптарға сай болуы мүмкін:

·     ветеринариялық паспорт немесе биологиялық активтер

·     меншік құқығының басқа да дәлелі. «Биологиялық актив - тірі жануар немесе өсімдік» термині.

·     мәдени құндылықтар;

·     асыл тастар мен қымбат металдар, зергерлік бұйымдар және т.б.

·     сондай-ақ ең төменгі жалақының 500 есе асатын мүліктің бірлігіне бағаланатын өнер туындылары мен антиквариат;

·     егер мұндай мүлік құндылығын растайтын құжаттар болса, мысалы, зияткерлік меншік саласында (авторлық құқық, сабақтас құқықтар) жоғарыда көрсетілген басқа да мүліктер.

Декларацияларды берудің екі мерзімі бар:

·     15 шілдеден кешіктірмей - қағазда;

·     15 қыркүйектен кешіктірмей - электронды түрде. 

 

Автор: Алматы қаласы Наурызбай ауданы бойынша мемлекеттік кірістер басқармасы жетекші маман Сырым Абай Ғалымұлы